Podstawowe badania krwi należy wykonywać przynajmniej raz w roku. Jest to dobry sposób, aby kontrolować nasz stan zdrowia, a przypadku nieprawidłowych wyników, możemy liczyć na szybsze zdiagnozowanie problemu. Ile jest typów badań krwi? Na czym polegają? Jak przygotować się do konkretnego badania? Nie zwlekaj, tylko wykonaj profilaktycznie badania krwi.

1. Dlaczego warto badać swoją krew?
2. Jakie badania krwi warto wykonywać co roku?
3. Morfologia krwi – podstawowe badanie krwi
4. Lipidogram
5. Glikemia – badanie cukru we krwi
6. OB, CRP – badania krwi do celów diagnostycznych
7. Badanie poziomu TSH
8. Próby wątrobowe – rodzaje badań krwi, które warto wykonać
9. Kreatynina – badania krwi do oceny stanu nerek
10. Koagulogram

Dlaczego warto badać swoją krew?

Krew jako kluczowy element funkcjonowania ludzkiego organizmu pełni wiele funkcji i to od niej zależy prawidłowa praca naszego ciała. W ciele dorosłego człowieka znajduje się około 5 litrów tego życiodajnego płynu. Krew odpowiada za transport tlenu i składników pokarmowych do komórek, bierze udział w wydalaniu produktów końcowych przemiany, reguluje wartość pH, chroni przed obcymi ciałami, utrzymuje stałą temperaturę organizmu, pełni funkcje podporowe i może odpowiadać za ruch narządów. 

Podane funkcje krwi utrzymują nasz organizm przy życiu, dlatego tak ważne jest regularne badanie krwi, monitorowanie jest składników, wczesne wykrywanie nieprawidłowości i szybkie wprowadzanie leczenia.

Jakie badania krwi warto wykonywać co roku?

Aby na długi czas zachować zdrowie, warto profilaktycznie wykonywać poniższe badania krwi:

• morfologia krwi,
• lipidogram,
• glikemia,
• OB, CRP,
• badanie poziomu TSH,
• próby wątrobowe,
• kreatynina,
• koagulogram.

Badania krwi to jedno z najważniejszych narzędzi diagnostycznych, które pozwala lekarzom ocenić stan zdrowia pacjenta. Istnieje wiele rodzajów badań krwi, a każde z nich mierzy różne parametry, takie jak poziom glukozy, cholesterolu, hemoglobiny czy liczby krwinek. Każdy rodzaj badań krwi dostarcza informację na nieco inny temat. Z tego powodu tak ważne jest wykonywanie kompleksowych badań, które uwzględniać będą różne parametry i wskaźniki. W ten sposób otrzyma się wnikliwy obraz zdrowia. Pozwoli to także lekarzom na pełną diagnostykę i pomóc w rozpoznaniu ewentualnych problemów zdrowotnych.

Każdy rodzaj badania krwi ma swoje specyficzne zastosowanie i jest wykonywany w celu diagnozy lub monitorowania określonego stanu zdrowia pacjenta. W zależności od wyników lekarz może zalecić dalsze badania lub terapię. Regularne wykonywanie badań krwi jest ważne dla zachowania zdrowia i wykrycia chorób wczesnym stadium. Dowiedz się więcej o tych badaniach!

Morfologia krwi – podstawowe badanie krwi

Morfologia krwi to podstawowe i pełne jakościowe i ilościowe badanie krwi. Przeprowadzane jest zarówno w celach diagnostycznych, jak i profilaktycznych. Badanie skupia się na ocenie ilości składników krwi: czerwonych i białych krwinek, hemoglobiny, hematokrytu i płytek krwi. Składniki te odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu człowieka, dlatego warto często sprawdzać ich stan. Służą przede wszystkim do transportu tlenu do tkanek i narządów, biorą udział w procesie krzepnięcia krwi, zwalczają infekcje i gwarantują odporność. Analiza obejmuje także wskaźniki: MCV, MPV, MCH, MCHC, RDW I PDW. Informują one o budowie czerwonych krwinek, a ich badanie jest pomocne w celu oceny procesu powstawania nowych krwinek.

Tak jak przy wielu badaniach, również przy morfologii ważne jest przygotowanie. Na pobranie krwi należy przyjść na czczo. Około 12-14 godzin wcześniej należy spożyć ostatni posiłek, czy wypić słodzony lub kofeinowy napój. W dzień badania można wypić szklankę niegazowanej wody. Bezpośrednio przed badaniem zaleca się 15 minutowy odpoczynek. 

A jakie zaburzenia może wskazać morfologia? Zmiany lub odchylenia w podstawowych parametrach mogą oznaczać m.in.: niedokrwistość, zakażenia i stany zapalne, niedotlenienie, niedobory niektórych witamin ( poziom witaminy A), a nawet nowotwory. 

Wyniki badań krwi przestawiane są na wydruku, a przy każdym wskaźniku wypisany jest jego wynik liczbowy, jednostka oraz norma, dla określonego wskaźnika. Wyniki badań krwi sprawdzane i interpretowane są przez lekarza. Prywatnie wykonana morfologia krwi to koszt rzędu 10 zł.

Badanie krwi MPV

MPV, czyli mean platelet volume, to jeden z parametrów, który jest mierzony w badaniu morfologii. Oznacza on średnią objętość płytek krwi – trombocytów i jest wyrażony w femtolitrach.

Morfologia MPV jest przydatna w diagnostyce chorób układu krwionośnego i krwiotwórczego. Płytki krwi są kluczowe w procesie krzepnięcia krwi i utrzymania ciągłości naczyń krwionośnych. Zmiany w liczbie i jakości płytek krwi mogą prowadzić do chorób takich jak zakrzepica, niedokrwistość czy trombocytopenia.

Wynik morfologii MPV interpretuje się w kontekście innych parametrów krwi, takich jak liczba płytek krwi, hematokryt czy hemoglobina. Wartości MPV mogą być zwiększone w przypadku stanów zapalnych, chorób naczyń krwionośnych, chorób autoimmunologicznych, a także w trakcie ciąży. Z kolei niskie MPV mogą wystąpić w przypadku chorób onkologicznych, chorób wątroby, leczenia lekami przeciwzakrzepowymi oraz w niedoborach żelaza.

Morfologia MPV jest badaniem rutynowo wykonywanym podczas badania morfologii krwi. Wynik badania zależy od wielu czynników, w tym od indywidualnych cech pacjenta i bieżącej sytuacji zdrowotnej. Dlatego interpretacja wyniku powinna być zawsze dokonana przez lekarza na podstawie całego obrazu klinicznego pacjenta.

Lipidogram

Lipidogram to rodzaj badania krwi, które mierzy poziom cholesterolu całkowitego, trójglicerydów oraz lipoprotein LDL I HDL, czy tzw. “złego” i “dobrego” cholesterolu. 

Lipidogram jest dobrym narzędziem profilaktycznym, ponieważ pozwala ocenić ryzyko wystąpienia ataku serca, udaru mózgu, choroby wieńcowej, czy miażdżycy. Badanie cholesterolu zalecane jest również osobom z nadwagą lub otyłością, nałogowym palaczom. Lipidogram przydaje się również jako narzędzie służące do monitorowania leczenia obniżającego stężenie lipidów, do obserwacji pacjenta po wystąpieniu zawału serca, udaru, a także przy podejrzeniu dziedzicznej hipercholesterolemii, lub wystąpieniu zaburzeń cholesterolu, lub chorób serca u członków rodziny. 

Do badania laboratoryjnego cholesterolu wykorzystywana jest krew żylna. Na pobranie należy przyjść na czczo. Dodatkowymi zaleceniami przed badaniem jest utrzymywanie wagi i diety przez około 3 tygodnie przed badaniem. Cena lipidogramu to około 20-40 zł.

Glikemia – badanie cukru we krwi

Glukoza jako podstawowe źródło energii człowieka jest niezbędna do funkcjonowania całego organizmu, dlatego tak ważne jest sprawdzanie jej poziomu. Glikemia to badanie stężenia glukozy we krwi. Badanie przesiewowe w kierunku cukrzycy umożliwia również diagnostykę hipoglikemii i hiperglikemii, czyli poważnych chorób cywilizacyjnych, które dotykają coraz więcej osób. Glikemia kontroluje także poziom cukru prostego u osób zdrowych. 

Pomiar można wykonać na trzy sposoby:

• Badanie na czczo, do którego zalecenia są takie same, jak w przypadku morfologii,

• Doustny test obciążenia glukozą, podczas którego pacjent na czczo wypija odpowiednią ilość roztworu glukozowego i ma dwukrotnie pobieraną krew. Na kilka dni przed pomiarem należy zrezygnować z papierosów i alkoholu oraz powstrzymać się od wykonywania intensywnego wysiłku fizycznego,

• Przygodny test glukozy, który może być wykonany po posiłku i o dowolnej porze. 

Wyniki badań krwi należy skonsultować z lekarzem, który zdecyduje o ewentualnym dalszym leczeniu.  Wynik 70-99 mg/dl (3,9-5,5 mmol/l) oznacza zazwyczaj glikemię prawidłową, a wszelkie odchylenia mogą być powodem do przeprowadzenia kolejnych badań. Pacjenci, którzy decydują się na wykonanie badania w prywatnej klinice, będą musieli zapłacić około 5-15 złotych. 

OB, CRP – badania krwi do celów diagnostycznych

Badanie odczyny Biernackiego i badanie białka C-reaktywnego służą głównie do diagnostyki stanu zapalnego w organizmie. CRP może często zastąpić powszechnie wykonywane OB. Badanie OB polega na pomiarze szybkości opadania czerwonych krwinek. U osób zdrowych to opadanie przebiega powoli, jednak gdy w organizmie człowieka występuje zapalenie lub infekcja, opadanie będzie przebiegać znacznie szybciej. Badanie CRP mierzy poziom białka syntetyzowanego przez wątrobę i wydzielanego do krwi. Wzrost stężenia CRP w surowicy może oznaczać zakażenie. 

Badanie CRP

Badanie CRP na czczo to test diagnostyczny, który mierzy poziom białka CRP we krwi na czczo, czyli przed posiłkiem. CRP na czczo jest jednym z wielu testów laboratoryjnych, które pomagają lekarzom w diagnostyce chorób zapalnych i monitorowaniu skuteczności terapii.

Badanie CRP na czczo jest wykonywane przez pobranie krwi z żyły łokciowej. Krew pobierana jest za pomocą cienkiej igły, a po pobraniu krwi miejsce nakłucia jest zwykle opatrywane plastry. Po pobraniu krwi pacjent może wrócić do swoich normalnych czynności.

Wynik badania CRP na czczo jest zwykle dostępny w ciągu kilku dni od pobrania krwi. Zwykle wynik badania CRP na czczo interpretowany jest w kontekście innych badań diagnostycznych, takich jak badanie obrazowe, które pomagają w ustaleniu przyczyny stanu zapalnego. Wysoki poziom CRP na czczo może wskazywać na obecność stanu zapalnego w organizmie, takiego jak choroba autoimmunologiczna, zakażenie bakteryjne lub choroba serca. Jednocześnie może być on również spowodowany innymi czynnikami, takimi jak otyłość, palenie papierosów lub stres.

OB i CRP – podobieństwa i różnice

A jakie są różnice między OB a CRP? OB oprócz diagnostyki stanów zapalnych, służy do rozpoznania chorób autoimmunologicznych, reumatycznych, przewlekłych stanów zapalnych, chorób nerek, wątroby, czy nowotworów. Natomiast CRP jako bardziej czuły wskaźnik może dokładniej zdiagnozować ostrą fazę zapalną i wykryć np. wczesne powikłania pooperacyjne, czy odrzucenie przeszczepu. 

Przygotowanie do pobrania krwi wygląda tak samo, jak w przypadku morfologii. Wystarczy przyjść na badanie na czczo. OB badanie kosztuje około 6 złotych, a oznaczenie CRP waha się od 25 do 40 złotych.

Badanie poziomu TSH

Badanie poziomu TSH jest jednym z elementów profilu tarczycowego, czyli pełnego badania poziomu hormonów tarczycy. TSH jako najczulsze badanie pozwala na wykrycie zaburzeń czynności tarczycy, zaburzeń osi podwzgórze-przysadka-tarczyca oraz służy do monitorowania leczenia niedoczynności i nadczynności tarczycy. 

TSH jest ważnym badaniem diagnostycznym. Z uwagi na to, że kobiety częściej mają problemy z tarczycą, powinny one regularnie badać TSH lub wykonywać profil tarczycowy. Badanie zaleca się również osobom, które wcześniej miały problemy lub zaburzenia tarczycy. Hormony tarczycy pełnią wiele funkcji w naszym organizmie, dlatego rozpoznanie nieprawidłowości bywa trudne, a objawy często wydają się ogólne. Nadczynność tarczycy często ujawnia się przez: utratę masy ciała, bezsenność, zwiększoną potliwość, zaburzenia lękowe, nudności, wymioty, uczucie kołatania serca, zaburzenia pamięci, podwyższenie ciśnienia. Natomiast niedoczynność tarczycy może objawiać się przez: zwiększenie masy ciała, zaparcia, uczucie chłodu, suchość skóry, niskie ciśnienie, senność, brak sił. Jeśli u pacjenta występują podobne objawy, warto skierować go na badanie poziomu tarczycy. 

Badanie TSH powinno się wykonać w godzinach porannych, przy odpowiednim nawodnieniu organizmu, ponieważ poziom tego hormonu zmienia się wraz z porą dnia. 

Wyniki badań krwi z oznaczeniem TSH są często jasne i wymagają porównania z wartościami referencyjnymi. Wysoki poziom hormonu tyreotropowego oznaczać może niedoczynność tarczycy, a zbyt niski – często wiąże się z nadczynnością. Wykonanie badania poziomu TSH to koszt około 30 zł, w zależności od miasta.

Próby wątrobowe – rodzaje badań krwi, które warto wykonać

Próby wątrobowe mają na celu ustalenie stanu wątroby i wykrycie ewentualnych zaburzeń np. chorób wątroby i dróg żółciowych. Badania wykonuje się raz do roku, a wskazaniami mogą być: zażółcenie skóry i oczu, ogólne zmęczenie, nudności, ból w prawym nadbrzuszu, utrata lub pogorszenie apetytu, zaburzenia świadomości, świąd skóry. Warto jednak pamiętać, że niektóre choroby wątroby przez długi czas pozostają bezobjawowe, dlatego tak ważne jest przeprowadzanie badań profilaktycznych. 

Testy czynnościowe wątroby nie wymagają szczególnych przygotowań. Pacjent powinien stosować się do takich zaleceń jak w przypadku morfologii. Na kilka dni przed badaniem zaleca się jednak unikanie spożywania alkoholu oraz tłustych i ciężkostrawnych potraw. Cennik badań krwi pokazuje, że koszt próby wątrobowej to około 40 złotych.

Kreatynina – badania krwi do oceny stanu nerek

Kreatynina jest organicznym związkiem chemicznym, który powstaje w wyniku przemiany materii, głównie w mięśniach poprzecznie prążkowanych. Występuje ona w krwi i moczu i jest wydalana po filtracji przez nerki. 

Poziom kreatyniny pozwala monitorować pracę nerek i ich stan. Badanie to zaleca się także pacjentom z podejrzeniem uszkodzenia nerek z powodu toksyn lub leków, osobom po przeszczepie nerki oraz przed niektórymi badaniami i zabiegami. 

Dzień przed pobraniem próbki krwi pacjent nie powinien spożywać tłustych potraw, alkoholu, czy wykonywać nadmiernego wysiłku fizycznego. A na 8 do 12 godzin przed badaniem pacjent nie powinien nic jeść. 

Wyniki badanie krwi kreatynina mogą wskazywać na liczne choroby nerek, niedobory w diecie, odwodnienie, dlatego warto skonsultować wyniki z lekarzem. Badanie poziomy kreatyniny to koszt około 10 zł.

Koagulogram

Koagulogram to badanie, które ma ocenić szybkość krzepnięcia krwi i czy występują wszystkie potrzebne do tego elementy. Wskazaniem do tego pomiaru może być obfita miesiączka, częste krwawienie z nosa lub krwawienie z układu pokarmowego, przedłużające się krwawienie po zranieniu, siniaki pojawiające się po niewielkich urazach, czy wybroczyny na skórze i błonach śluzowych. Koagulogram wykonuje się także przed operacjami.

Do badania należy przystąpić na czczo. Zaleca się także unikanie stresu i wysiłku fizycznego na 2-3 dni przed pobraniem krwi. Prawidłowa liczba płytek krwi to od około 150 do 400 tys./mm³ krwi. Wszelkie odchylenia od normy mogą informować o nadpłytkowości lub małopłytkowości.

Cena koagulogramu będzie się wahać w zależności od wybranych oznaczeń, dlatego wynosić może od 30 do nawet 300 złotych.