Bezdech senny jest poważnym zaburzeniem snu, które wpływa na jakość życia i zdrowie wielu osób na całym świecie. Jest on stosunkowo prosty do zdiagnozowania, ponieważ z bezdechem sennym wiąże się szereg objawów. Co ciekawe symptomy bezdechu sennego manifestują się nie tylko w nocy. Część objawów pojawia się także podczas dnia, ponieważ bezdech senny ingeruje w nocy odpoczynek naszego organizmu i może powodować zaburzenia koncentracji, bóle głowy, czy uczucie suchości w gardle. W diagnozie bezdechu sennego pomocna jest także polisomnografia, czyli bardzo szczegółowe badanie snu. Jak wygląda proces leczenia? W leczeniu obturacyjnego bezdechu sennego najskuteczniejszym narzędziem jest aparat CPAP.

1. Bezdech senny – co to?
2. Rodzaje bezdechu sennego
3. Bezdech senny przyczyny
4. Bezdech senny objawy
5. Jakie badania na bezdech senny?
6. Bezdech senny leczenie
7. Aparat na bezdech senny – jak działa?

Bezdech senny – co to?

Bezdech senny to zaburzenie snu, które charakteryzuje się powtarzającymi przerwami w oddychaniu podczas snu. Może dojść do zmniejszenia przepływu powietrza lub do jego zatrzymania przez drogi oddechowe w gardle. Każdy epizod trwa ponad 10 sekund i powtarza się podczas snu. Bezdech senny jest poważnym schorzeniem, ponieważ powoduje niedotlenienie organizmu, którego skutki znacząco wpływają na nasze zdrowie. Jeśli niedotlenienie występuje często, zwiększa się ryzyko chorób układu krążenia, np. nadciśnienia, choroby wieńcowej, czy nawet zawału serca. Ponadto, konsekwencją bezdechu sennego jest fragmentacja snu, a osoby cierpiące na to schorzenie nie mogą często osiągnąć głębokiego i regenerującego odpoczynku w nocy. 

Jak powstaje bezdech senny?

Podczas snu mięśnie gardła rozluźniają się i opadają. W rezultacie dopływ powietrza jest czasowo utrudniony lub przerwany. Wtedy poziom tlenu we krwi spada. W reakcji mózg szybko wybudza się, aby przywrócić napięcie mięśni, otworzyć drogi oddechowe i kontynuować normalne oddychanie. Te przebudzenia często są tak krótkie, że często się ich nie pamięta, ale mogą zdarzać się wiele razy w ciągu nocy, co prowadzi do fragmentacji snu i uczucia zmęczenia w ciągu dnia.

Bezdech senny – czynniki ryzyka

Do czynników ryzyka bezdechu sennego należą:

• otyłość,
• duży obwód szyi – u mężczyzn powyżej 43 cm i u kobiet powyżej 40 cm,
• wiek – osoby po 40 są bardziej narażone na wystąpienie bezdechu sennego,
• zmiany w budowie dróg oddechowych, np. przerost migdałków, zaburzenia drożności, przerost migdałków podniebiennych,
• polipy,
• częste zakażenie dróg oddechowych, które osłabia mięśnie gardła,
• nieprawidłowa budowa żuchwy,
• nieżyt nosa o podłożu alergicznym,
• spożywanie alkoholu przed snem,
• stosowanie leków nasennych,
• palenie papierosów.

Rodzaje bezdechu sennego

Bezdech senny jest poważnym zaburzeniem oddychania podczas snu, które można podzielić na trzy główne typy: obturacyjny bezdech senny, centralny bezdech senny oraz bezdech senny o charakterze złożonym. Każdy z tych typów ma inne mechanizmy powstawania i wymaga różnego podejścia diagnostycznego i terapeutycznego.

Obturacyjny bezdech senny

Obturacyjny bezdech senny (OBS) jest najczęściej występującym rodzajem bezdechu sennego. Charakteryzuje się powtarzającymi się epizodami zamknięcia lub zwężenia górnych dróg oddechowych podczas snu, co prowadzi do przerwy w oddychaniu. Wśród jego głównych przyczyn wymienia się zaburzenia w budowie anatomicznej dróg oddechowych, otyłość, wiek, a także palenie papierosów, czy spożywanie alkoholu. Osoby, które zmagają się z obturacyjnym bezdechem sennym, doświadczają głośnego chrapania, zauważalnych przerw w oddychaniu podczas snu, dławienia się lub duszenia podczas snu, kołatania serca, ogólnej obniżonej jakości snu i senności podczas dnia.

Centralny bezdech senny

Centralny bezdech senny jest mniej powszechny niż OBS i wynika z problemów neurologicznych. Do tego rodzaju bezdechu sennego dochodzi, ponieważ mózg nie wysyła odpowiednich sygnałów do mięśni, które kontrolują oddychanie. Prowadzi to więc do przerw w oddychaniu. Centralny bezdech senny nie jest związany z blokadą dróg oddechowych, ale z zaburzeniem w centralnym układzie nerwowym. Zazwyczaj przyczyną tego schorzenia jest ciężka niewydolność serca. Czasami zdarza się także, że bezdech senny wywoływany jest przez choroby neurologiczne, które wpływają na mechanizmy regulujące oddychanie. Objawami centralnego bezdechu sennego będą przerwy w oddychaniu podczas snu, przebudzenie się i ogólne zaburzenie nocnego odpoczynku.

Złożony bezdech senny

Trzeci rodzaj bezdechu sennego ma bardziej złożony charakter. Jest on połączeniem obu rodzajów bezdechu sennego – obturacyjnego i centralnego. Jest to jednak najrzadziej spotykany rodzaj bezdechu sennego.

Bezdech senny przyczyny

Przyczyny bezdechu sennego są zróżnicowane i zależą od typu bezdechu, z którym mamy do czynienia. Wśród głównych przyczyn obturacyjnego bezdechu sennego wymienia się:

• Wiek – Mężczyźni po 40. roku życia i kobiety, które ukończyły 50 lat, są bardziej narażeni na wystąpienie bezdechu sennego,
• Otyłość i nadwaga – Nadmiar tkanki tłuszczowej w okolicach szyi może prowadzić do zwężenia dróg oddechowych, zwiększając ryzyko bezdechu.
• Nieprawidłowości w budowie górnych dróg oddechowych – U osób z wąskimi drogami oddechowymi, dużymi migdałkami, czy innymi nieprawidłowościami anatomicznymi istnieje większe ryzyko wystąpienia OBS. Dzieje się tak, ponieważ dochodzi do spadku napięcia mięśni w trakcie snu, czego konsekwencją jest zapadanie się ścian gardła, powodujące zwężenie lub całkowitą niedrożność
• Palenie tytoniu – Substancje takie jak tytoń mogą wpływać na napięcie mięśniowe w gardle oraz powodować stany zapalne i obrzęk dróg oddechowych.
• Spożywanie alkoholu przed snem – Alkohol rozluźnia mięśnie, co często może skutkować bezdechem sennym.
• Przyjmowanie leków nasennych – Leki nasenne mogą osłabiać mięśnie gardła, co prowadzi do zwiększonego ryzyka zapadania się dróg oddechowych podczas snu. To może powodować epizody obturacyjnego bezdechu sennego.
• Duży obwód szyi – Osoby z dużym obwodem szyi mają więcej tkanki tłuszczowej wokół dróg oddechowych, co może prowadzić do ich zwężenia i blokady podczas snu.
• Polipy – Polipy w nosie i gardle często blokują drogi oddechowe, utrudniając przy tym swobodny przepływ powietrza podczas snu.
• Nieprawidłowa budowa żuchwy – Nieprawidłowości w budowie żuchwy, takie jak cofnięta żuchwa, mogą zmniejszać przestrzeń w gardle, co utrudnia oddychanie.
• Częsty nieżyt nosa – Infekcje i stany zapalne nosa mogą powodować obrzęk i blokadę dróg oddechowych.
• Zaburzenia hormonalne – Niektóre zaburzenia hormonalne mogą być przyczyną epizodów obturacyjnego bezdechu sennego.

Bezdech senny objawy

Objawy bezdechu sennego są różnorodne i występują zarówno w nocy, jak i w ciągu dnia. Z tego powodu można je podzielić właśnie na objawy nocne i dzienne. Objawy nocne, takie jak głośne chrapanie, przerwy w oddychaniu, dławienie się i niespokojny sen, często są pierwszymi sygnałami tego zaburzenia. W ciągu dnia bezdech senny objawia się nadmierną sennością, problemami z koncentracją, zmiennymi nastrojami i porannymi bólami głowy. Wczesne rozpoznanie objawów i konsultacja z lekarzem są kluczowe dla diagnozy i leczenia bezdechu sennego, co może zapobiec poważnym komplikacjom zdrowotnym.

Wśród nocnych objawów bezdechu sennego wymienia się takie symptomy jak:

• Głośne chrapanie,
• Wzmożona potliwość,
• Niespokojny sen,
• Przerwy w oddychaniu,
• Dławienie się lub duszenie podczas snu,
• Kołatanie serca,
• Trudności z zaśnięciem po wybudzeniu,
• Obniżona jakość snu.

Bezdech senny nie tylko dokucza w nocy. Często zdarza się, że objawy manifestują się również podczas dnia. Ma to zazwyczaj związek z obniżoną jakością snu i brakiem odpoczynku, którego nasz organizm potrzebuje każdej nocy. Do objawów bezdechu sennego podczas dnia można zaliczyć:

• Wzmożoną senność w ciągu dnia,
• Zmęczenie,
• Bóle głowy,
• Problemy z koncentracją i pamięcią,
• Wahania nastroju,
• Nerwowość
• Suchość w ustach, spierzchnięte wargi i bóle gardła,
• Spadek libido.

Jakie badania na bezdech senny?

Aby zdiagnozować bezdech senny, lekarze przeprowadzają szereg badań, które mogą obejmować zarówno oceny kliniczne, jak i specjalistyczne testy diagnostyczne. Najpopularniejszą metodą rozpoznania bezdechu sennego jest oczywiście wywiad lekarski. Lekarz może zidentyfikować objawy pacjenta i na podstawie jego odpowiedzi stwierdzić występowanie tego zaburzenia. Dodatkowo podczas wywiadu lekarz pyta historię medyczną pacjenta, a także ewentualne czynniki ryzyka, które mogą zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia bezdechu sennego. Lekarze mogą również zdecydować się na zastosowanie skali senności Epworth, czyli prostego kwestionariusza, który ocenia prawdopodobieństwo zaśnięcia w różnych sytuacjach. Wysoka punktacja wskazuje na zwiększone ryzyko występowania bezdechu sennego i może być sygnałem do przeprowadzenia bardziej szczegółowych badań.

Najdokładniejszą metodą diagnozy bezdechu sennego jest jednak polisomnografia, czyli kompleksowe badanie snu. Jest to badanie, które trwa całą noc i obejmuje monitorowanie różnych parametrów podczas snu pacjenta. Podczas polisomnografii zwraca się uwagę na:

• zawartość tlenu we krwi,
• tętno,
• przepływ powietrza przez nos,
• chrapanie,
• fazy snu,
• ruchy kończyn.

Jest to bardzo dokładne badanie specjalistyczne, które jest jednak bardzo drogie i mało dostępne. Dlatego stworzono prostsze badanie, zwane poligrafią, które monitoruje powyższe parametry, ale nie sprawdza fazy snu pacjenta. Jest to mniej precyzyjna metoda diagnostyczne, ale w wielu przypadkach pozwala na rozpoznanie zaburzenia snu.

Bezdech senny leczenie

Bezdech senny może prowadzić do licznych problemów zdrowotnych, takich jak choroby sercowo-naczyniowe, czy ogólne problemy zdrowotne. Leczenie bezdechu sennego opiera się na znalezieniu przyczyny zaburzenia. Gdy przyczyną bezdechu sennego jest blokada uniemożliwiająca swobodne oddychanie, najczęściej zaleca się przeprowadzenie operacji.

Bardzo popularną metodą leczenia bezdechu sennego jest wykorzystanie maski do spania z aparatem CPAP, która wytwarza stałe ciśnienie w drogach oddechowych, co zapobiega zapadaniu się tkanek podczas snu. Regularne korzystanie z CPAP znacząco zmniejsza objawy bezdechu sennego, poprawia jakość snu i zmniejsza ryzyko powikłań zdrowotnych.

Oprócz tego ważne jest również wprowadzenie zmian w stylu życia, które będą minimalizować czynniki ryzyka. Z tego powodu należy uważać na otyłość i nadwagę i zredukować swoją masę ciała za pomocą zdrowej diety i aktywności fizycznej. Oprócz tego kluczowe jest unikanie alkoholu i środków uspokajających. Substancje te mogą zrelaksować mięśnie gardła, co zwiększa ryzyko obturacji dróg oddechowych. Ponadto warto uregulować swój sen i nocną rutynę, która pomoże w higienie snu. Należy także spać w odpowiedniej pozycji. Spanie na plecach może nasilać bezdech senny, a spanie na boku może zmniejszyć liczbę epizodów bezdechu.

Leczenie bezdechu sennego jest wieloaspektowe i zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta. W przypadku podejrzenia bezdechu sennego ważne jest skonsultowanie się z lekarzem specjalistą, który przeprowadzi odpowiednie badania i zaleci najskuteczniejsze metody leczenia. Dzięki właściwemu leczeniu można znacząco poprawić jakość życia, zmniejszyć ryzyko poważnych powikłań zdrowotnych i przywrócić zdrowy, regenerujący sen.

Aparat na bezdech senny – jak działa?

Za najlepszą metodę leczenia bezdechu sennego uznaje się aparat CPAP. Aparat CPAP to maska, która pomaga przy oddychaniu podczas snu. CPAP jest akronimem angielskiego terminu Continuous Positive Airway Pressure, co oznacza “ciągłe dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych”. Urządzenie to pomaga utrzymać drożność dróg oddechowych, zapobiegając ich zapadaniu się podczas snu, co jest główną przyczyną epizodów bezdechu. Aparat działa poprzez dostarczanie strumienia powietrza pod ciśnieniem do dróg oddechowych za pomocą specjalnej maski noszonej podczas snu. Maska zakładana jest na nos i połączona z urządzeniem za pomocą elastycznej rurki. Aparaty CPAP eliminują epizody bezdechu, co reguluje sen pacjenta. Dzięki działaniu powietrza pod ciśnieniem dochodzi także do redukcji chrapania i ustania objawów bezdechu sennego. 

Aparat na bezdech senny to skuteczne urządzenie do leczenia obturacyjnego bezdechu sennego. Stosowanie CPAP znacząco poprawia jakość snu i zdrowie pacjentów, zmniejszając ryzyko poważnych powikłań zdrowotnych. Dla osób cierpiących na bezdech senny terapia CPAP jest kluczowym elementem poprawy jakości snu i życia.