Choroba Leśniowskiego-Crohna to poważne schorzenie, które występuje w wysoko rozwiniętych krajach Europy Zachodniej i Ameryki Północnej, z zapadalnością wynoszącą około 5 przypadków na 100 000 osób rocznie w krajach UE. Dokładna przyczyna choroby Crohna nie jest znana, a zapobieganie jej jest trudne, jednak można zmniejszyć ryzyko nawrotów poprzez przestrzeganie zaleceń lekarskich i szybką reakcję w przypadku pojawienia się niepokojących objawów. Dowiedz się, jakie symptomy są charakterystyczne dla choroby jelit Leśniowskiego-Crohna, czy choroba jest wyleczalna i jak wpływa na długość życia pacjenta.
- Choroba Leśniowskiego-Crohna – co to jest?
- Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny
- Choroba Leśniowskiego-Crohna – objawy
- Choroba Leśniowskiego-Crohna u dzieci
- Diagnoza choroby jelit Leśniowskiego-Crohna
- Choroba Leśniowskiego-Crohna leczenie
- Czy choroba Leśniowskiego-Crohna jest wyleczalna?
- Choroba Leśniowskiego-Crohna długość życia
- Dieta w chorobie Leśniowskiego-Crohna
- Przykładowy jadłospis w chorobie Leśniowskiego-Crohna
Choroba Leśniowskiego-Crohna – co to jest?
Choroba Leśniowskiego-Crohna, znana również jako choroba Crohna, jest przewlekłym zapalnym schorzeniem autoimmunologicznym, które dotyczy przewodu pokarmowego. Schorzenie może lokalizować się w dowolnej części przewodu pokarmowego, od jamy ustnej aż do odbytu. Jednak w praktyce najczęściej związana jest z końcową częścią jelita cienkiego oraz z jelitem grubym. W chorobie Leśniowskiego-Crohna układ odpornościowy pacjenta błędnie atakuje własne tkanki, prowadząc przy tym do przewlekłego stanu zapalnego.
Nazwa choroby pochodzi od nazwiska polskiego lekarza Antoniego Leśniowskiego, który jako pierwszy opisał to schorzenie oraz od nazwiska amerykańskiego gastroenterologa Burrilla Crohna, który później w 1932 roku, dokonał dokładniejszego opisu choroby.
Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny
Co ciekawe dokładne przyczyny choroby Leśniowskiego-Crohna nie zostały ustalone i nie są w pełni poznane. Powszechnie uważa się jednak, że za schorzenie mogą być odpowiedzialne czynniki genetyczne, środowiskowe, immunologiczne i bakteryjne.
Genetyka może odgrywać pewną rolę w rozwoju choroby Crohna. Osoby z rodzinnym wywiadem w kierunku tej choroby mają zwiększone ryzyko jej wystąpienia. Niektóre mutacje genowe mogą być szczególnie odpowiedzialne za pojawienie się choroby Crohna. Dotyczy to przede wszystkim tych genów, które są zaangażowane w rozpoznawanie patogenów i regulację odpowiedzi zapalnej. Jeśli doszło w nich do mutacji, organizm może reagować w nieprawidłowy sposób.
Badacze uważają, że czynniki środowiskowe mogą odgrywać kluczową rolę w rozwoju choroby Crohna. Czynniki takie jak palenie tytoniu oraz ekspozycja na różne patogeny mogą wpływać na ryzyko wystąpienia choroby. Osoby palące są bardziej narażone na rozwój tej choroby, a u pacjentów już cierpiących na chorobę Crohna palenie może pogarszać przebieg i skuteczność leczenia. Dodatkowo zaburzenia mikrobiomu jelitowego, czyli zmiana w równowadze naturalnych bakterii zamieszkujących jelita, są istotnym czynnikiem w patogenezie choroby. Niektóre badania sugerują, że nieprawidłowa reakcja na bakterie jelitowe lub zmiana w składzie mikrobiomu mogą przyczyniać się do rozwoju choroby.
Chociaż czynniki psychospołeczne nie są bezpośrednimi przyczynami choroby Crohna, to mogą one wpływać na nasilenie objawów oraz przebieg choroby. Stres i nieodpowiednia dieta mogą zaostrzać objawy i wpływać na funkcjonowanie układu odpornościowego.
Choroba Leśniowskiego-Crohna – objawy
Choroba Leśniowskiego-Crohna może manifestować się szerokim zakresem objawów. Oprócz objawów typowych dla przewodu pokarmowego, choroba ta może również wpływać na inne części ciała, w tym jamę ustną i skórę. Wśród najpowszechniejszych przyczyn choroby Leśniowskiego-Crohna wyróżnia się:
- bóle i skurcze brzucha – zlokalizowane najczęściej w prawym dolnym kwadrancie brzucha, ale mogą występować w różnych miejscach w zależności od lokalizacji zapalenia.
- biegunki
- krew w stolcu przez krwawienie z jelit
- ból i uczucie dyskomfortu w okolicy odbytu
- wzdęcia i gazy
- gorączka
- zmęczenie i osłabienie
- zmniejszony apetyt
- utrata wagi
- niedokrwistość
Objawy choroby Leśniowskiego-Crohna w jamie ustnej
Choroba Leśniowskiego-Crohna, choć najczęściej dotyka jelit, może manifestować się również w jamie ustnej. Objawy te mogą poprzedzać lub towarzyszyć zmianom w przewodzie pokarmowym. Do objawów choroby Leśniowskiego-Crohna, które dotyczą jamy ustnej, należą:
- afty
- owrzodzenia
- ból w jamie ustnej
- zaczerwieniona błona śluzowa jamy ustnej pokryta białymi plamkami
- suchość w jamie ustnej
Choroba Leśniowskiego-Crohna – objawy skórne
Objawy choroby Leśniowskiego-Crohna mogą obejmować także skórę. Na ciele pacjenta może zaobserwować takie dolegliwości jak:
- owrzodzenia
- ropienie
- zmiany w postaci naskórka
- zapalenie skóry
- rumień
Co więcej, choroba Crohna może być także powiązana z innymi objawami. U części pacjentów dochodzi do zapalenia oczu i stawów, a także do problemów z wątrobą. Objawy mogą mieć różne nasilenie i występować w różnej kombinacji u różnych pacjentów.
Choroba Leśniowskiego-Crohna u dzieci
Choroba Leśniowskiego-Crohna może pojawić się również u dzieci. Objawia się one silnymi bólami brzucha, które mogą nasilać się po jedzeniu. Często zdarza się, że ból jest tak intensywny, że dziecko nie może spokojnie spać. Powszechnym objawem są również biegunki i wodniste stolce, czasem z domieszką śluzu lub krwi. Dziecko chorujące na chorobę jelit Leśniowskiego Crohna jest zmęczone i osłabione. Ponadto nie ma apetytu, nie chce się bawić. Dodatkowo pojawia się gorączka lub stany podgorączkowe. U części dzieci dojść może do zmian nastroju, które mogą wynikać z przewlekłego bólu i dyskomfortu. Choroba może manifestować się również przez anemię, utratę wagi i opóźniony wzrost. Zdarza się także, że u pacjentów występują objawy pozajelitowe, np. problemy skórne, owrzodzenia jamy ustnej i problemy ze wzrokiem.
Diagnostyka choroby Crohna u dzieci może być trudna i wymaga złożonego podejścia. Aby zdiagnozować chorobę Leśniowskiego Crohna u dzieci stosuje się:
- wywiad medyczny
- badania fizykalne
- badania laboratoryjne
- badania obrazowe
- endoskopię i badanie histopatologiczne
Leczenie choroby Crohna u dzieci ma na celu kontrolowanie stanu zapalnego, łagodzenie objawów oraz wspieranie prawidłowego wzrostu i rozwoju. Dzieci z chorobą Crohna wymagają regularnej opieki i monitorowania przez zespół specjalistów, w tym gastroenterologów dziecięcych, dietetyków, oraz innych specjalistów w celu dostosowania leczenia i wsparcia w zarządzaniu chorobą.
Diagnoza choroby jelit Leśniowskiego-Crohna
W diagnostyce choroby Leśniowskiego-Crohna wykorzystuje się podejście wieloaspektowe. Choroba objawia się spektrum różnych symptomów, które nie zawsze kojarzone są ze schorzeniami przewodu pokarmowego. Utrudnia to postawienie jednoznacznej diagnozy i rozpoczęcie właściwego leczenia.
Aby zdiagnozować chorobę jelit Leśniowskiego-Crohna na początku należy przeprowadzić wywiad medyczny. Lekarz zadaje pytania na temat obecnych objawów, ogólnego stanu zdrowia i rodzinnej historii medycznej. Informacje o chorobach zapalnych jelit w rodzinie mogą sugerować genetyczne predyspozycje. Kolejnym krokiem jest badanie fizykalne. Lekarz ocenia objawy stosując badanie palpacyjne brzucha i sprawdza także objawy ogólnoustrojowe. Później zlecone są kolejne badania.
Choroba Crohna – badania diagnostyczne
Pacjent, u którego podejrzewa się chorobę Leśniowskiego-Crohna musi wykonać szereg badań laboratoryjnych, obrazowych, endoskopowych oraz histopatologicznych.
Badania laboratoryjne skupiają się szczególnie na morfologii krwi, zbadaniu poziomu hemoglobiny, leukocytów, oraz parametrów zapalnych. Sprawdza się także poziomy elektrolitów, białka i albuminy, które mogą być zaburzone w wyniku przewlekłej biegunki i złego wchłaniania. Równie ważne jest badanie kału. Testy na krew utajoną, bakterie, pasożyty oraz testy na kalprotektynę, które mogą wskazywać na stan zapalny w jelitach.
Badania obrazowe są pomocne w wykryciu zmian zapalnych, zwężeń jelitowych, czy obecności ropni. Badanie USG, tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny to nieinwazyjne metody badawcze, które mogą być bardzo przydatne w ocenie zmian w przewodzie pokarmowym.
Endoskopia jest kolejnym rodzajem badania pomocny w diagnozie choroby jelit Leśniowskiego-Crohna. Pozwala na bezpośrednią ocenę błony śluzowej jelita grubego oraz końcowej części jelita cienkiego. Co więcej umożliwia pobranie próbek do biopsji, co jest kluczowe dla potwierdzenia diagnozy. Badanie histopatologiczne jest kluczowe do potwierdzenia diagnozy choroby Crohna poprzez ocenę obecności charakterystycznych zmian zapalnych i granulometrycznych.
Choroba Leśniowskiego-Crohna leczenie
Nie istnieją jeszcze leki, które mogłyby całkowicie wyleczyć chorobę Leśniowskiego Crohna. Celem leczenia jest więc zmniejszenie stanu zapalnego, złagodzenie objawów, zapobieganie zaostrzeniom i powikłaniom oraz ogólna poprawa stanu zdrowia i życia pacjenta. Aby to osiągnąć, konkretne metody leczenia dobierane są indywidualnie, w zależności od zaawansowania choroby, lokalizacji zmian oraz odpowiedzi na poprzednie terapie.
Powszechnie stosuje się leczenie farmakologiczne przy użyciu leków zapalnych, immunosupresyjnych, przeciwinfekcyjnych i przeciwbólowych. Preparaty mają pomóc w zmniejszeniu odpowiedzi immunologicznej organizmu, kontrolując przy tym stan zapalny. Dodatkowo łagodzą stany zapalne, kontrolują infekcje i uśmierzają ból. Przy leczeniu stosuje się również leki odpowiadające za zmniejszenie objawów towarzyszących i nieprzyjemnych symptomów utrudniających codzienne funkcjonowanie.
Innym ważnym elementem leczenia jest dieta. Zastosowanie diety eliminacyjnej może pomóc w unikaniu pokarmów, które nasilają objawy. Równie ważna jest suplementacja witamin i minerałów, szczególnie konieczna przy wystąpieniu niedoborów.
Choroba Crohna leczenie
W niektórych przypadkach konieczne jest leczenie operacyjne. Chociaż chirurgia nie wyleczy choroby, może być pomocna w usuwaniu uszkodzonych fragmentów jelita. Operacja będzie szczególnie pomocna, jeśli u pacjentów zidentyfikowano ropień, przetok, czy zwężenia w jelitach powodujące niedrożność.
Przy leczeniu choroby jelit Leśniowskiego Crohna nie można zapomnieć o stałym monitorowaniu choroby, regularnych badaniach kontrolnych i konsultacjach lekarskich. Ważne jest także wsparcie psychologiczne i aktywność fizyczna, która wspiera ogólne zdrowie i pomaga w utrzymaniu dobrego samopoczucia.
Czy choroba Leśniowskiego-Crohna jest wyleczalna?
Choroba Leśniowskiego-Crohna nie jest obecnie wyleczalna. Jest to choroba przewlekła, która wymaga długoterminowego zarządzania i leczenia, aby kontrolować objawy i zapobiegać powikłaniom. Leczenie ma na celu osiągnięcie remisji,czyli okresów bezobjawowych i minimalizowanie zaostrzeń, ale nie prowadzi do całkowitego wyleczenia.
Choroba Leśniowskiego Crohna długość życia
Osoby z chorobą Leśniowskiego-Crohna mogą prowadzić pełne życie i mieć niemal normalną długość życia. Jednak jakość życia może być obniżona z powodu nawrotów choroby, powikłań oraz konieczności ciągłego leczenia.
Długość życia może być skrócona w przypadku niektórych symptomów i schorzeń towarzyszących tej chorobie. Ciężkie powikłania, takie jak zwężenie jelit, przetoki i ropnie mogą prowadzić do poważnych zaburzeń zdrowia.
Dieta w chorobie Leśniowskiego-Crohna
Dieta w chorobie Leśniowskiego-Crohna jest elementem leczenia. Odgrywa ona istotną rolę w łagodzeniu objawów i wspieraniu ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Nie istnieje jedna uniwersalna dieta, która byłaby odpowiednia dla wszystkich pacjentów, ponieważ tolerancja na pokarmy może się różnić w zależności od fazy choroby i indywidualnych reakcji na pokarmy.
Diety w chorobie Leśniowskiego-Crohna powinna być zróżnicowana i dobrze zbilansowana. W ten sposób dostarczy organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Warto zasięgnąć rady specjalisty – lekarza i dietetyka, aby odpowiednio zaplanować jadłospis i uniknąć niedoborów żywieniowych. W diecie istotne są nie tylko same składniki, ale także sposób jedzenia. Małe, ale częste posiłki mogą być łatwiejsze do strawienia i mniej obciążają przewód pokarmowy. Należy stosować suplementację, ponieważ część pacjentów może mieć duży problem z wchłanianiem składników odżywczych. Warto suplementować witaminę D, witaminę B12, żelazo i wapń.
Swoją dietę należy dostosować do fazy choroby. Ogólnie powinno unikać się produktów, które mogą podrażniać jelita. Wiele osób z chorobą Crohna nie toleruje pokarmów bogatych w błonnik, takich jak surowe owoce, warzywa, orzechy czy pełnoziarniste produkty zbożowe. Z diety należy wyeliminować także żywność podrażniające stan zapalny w jelitach, w tym tłuste i smażone potrawy, produkty mleczne, dania pikantne, produkty wysokoprzetworzone oraz napoje gazowane i alkohol. W fazie zaostrzeń choroby często stosuje się dietę lekkostrawną, niskobłonnikową, o łagodnym smaku. Natomiast w okresach remisji pacjent może stopniowo wprowadzać różnorodne produkty, uważając na reakcje organizmu.
W ciężkich przypadkach lub podczas ostrych rzutów choroby, gdy nie ma możliwości normalnego odżywiania, może być konieczne żywienie dojelitowe lub pozajelitowe, aby zapewnić odpowiednią ilość składników odżywczych.
Przykładowy jadłospis w chorobie Leśniowskiego-Crohna
Jadłospis dla osoby z chorobą Leśniowskiego-Crohna powinien być dostosowany do zaleceń lekarza i indywidualnych potrzeb i reakcji organizmu na poszczególne produkty. W fazie zaostrzenia choroby Leśniowskiego-Crohna bardzo ważne jest, aby dieta była łatwostrawna i niskobłonnikowa, co pomaga zmniejszyć podrażnienie jelit. Poniżej znajduje się przykładowy jadłospis dla osoby w tej fazie choroby:
Śniadanie:
- Kasza manna na wodzie z odrobiną mleka bez laktozy
- Jajko na miękko
- Herbata ziołowa (np. rumianek) lub woda
Drugie śniadanie:
- Chudy twaróg z odrobiną miodu lub puree z gotowanego jabłka (bez skórki)
- Biszkopty lub sucharki
Obiad:
- Gotowany filet z kurczaka lub indyka lub biała ryba (bez przypraw, tylko sól)
- Puree z gotowanych ziemniaków
- Gotowane marchewki lub dynia
Deser:
- Kisiel z jagód lub banana
- Delikatna galaretka owocowa (bez cukru)
Kolacja:
- Zupa krem z marchewki lub dyni (lekko posolona)
- Chleb pszenny tostowy (biały, bez ziaren)
