Nieokreślony i utrwalony lęk to pierwszy wyznacznik nerwicy lękowej. Na tę chorobę, w Polsce cierpi coraz więcej osób, a jej objawy uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie. Ludzie zmagający się z nerwicą mogą skarżyć się na różnorodne dolegliwości, a żeby im pomóc, trzeba wiedzieć, jak wygląda to schorzenie. Z tego powodu, warto bliżej przyjrzeć się chorobie. Sprawdź, czym jest nerwica lękowa, jakie są jej przyczyny i objawy, oraz jak ją leczyć.

1. Czym jest nerwica lękowa?
2. Jakie są przyczyny nerwicy lękowej?
3. Czynniki ryzyka nerwicy lękowej
4. Nerwica lękowa – objawy
5. Diagnozowanie nerwicy lękowej
6. Jak leczyć nerwicę lękową?
7. Leczenie nerwicy – skutki uboczne
8. Czy można zapobiec nerwicy lękowej?
9. Jak radzić sobie z nerwicą lękową w codziennym życiu?

Czym jest nerwica lękowa?

Nerwica lękowa to przewlekła choroba psychiczna, charakteryzująca się stałym poczuciem lęku – zmartwieniem o przyszłe wydarzenia, i strachu – reakcją na trwającą obecnie sytuację.

Osoby cierpiące na tę chorobę nie potrafią się zrelaksować, ponieważ uczucie niepokoju towarzyszy im nieustannie. Lęk ogranicza osoby chore przed normalnym funkcjonowaniem i dlatego prowadzi do ciągłego zamartwiania się.

Jakie są przyczyny nerwicy lękowej?

Podłoże nerwicy lękowej uznawane jest za złożone i wieloczynnikowe. Na jej występowanie mogą wpływać geny, czynniki środowiskowe, psychologiczne i biologiczne. Za przyczynę powstania występowanie nerwicy lękowej często uznaje się stresującą sytuację z przeszłości, która w duży sposób wpłynęła na chorego. Do takich przypadków mogą należeć:

• uraz z dzieciństwa,
• brak należytej opieki,
• zbyt wygórowane oczekiwania względem dziecka,
• uzależnienia,
• zjawiska patologiczne,
• uzależnienia.

Czynniki ryzyka nerwicy lękowej

Istnieje wiele czynników, które mogą wpłynąć na ryzyko rozwoju nerwicy lękowej. Poniżej znajdziesz niektóre z nich:

1. Genetyka – istnieje pewna skłonność do występowania nerwicy lękowej w rodzinach, co sugeruje wpływ czynników genetycznych na jej rozwój.
2. Zdarzenia życiowe – szczególnie te traumatyczne doświadczenia, jak śmierć bliskiej osoby, choroba lub stresująca sytuacja w pracy, mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia nerwicy lękowej.
3. Choroby fizyczne – konkretne choroby mogą zwiększać poziom lęku i niepokoju, tym samym wzmagać nerwicę lękową.
4. Zaburzenia psychiczne – osoby z depresją, zaburzeniami afektywnymi dwubiegunowymi, zaburzeniami osobowości lub innymi zaburzeniami lękowymi są bardziej podatne na rozwój nerwicy lękowej.
5. Używki i niezdrowy tryb życia – palenie papierosów i nadużywanie alkoholu, a także prowadzenie niezdrowego i niezbilansowanego trybu życia może prowadzić do wzrostu poziomu lęku i zwiększenia ryzyka rozwoju nerwicy lękowej.
6. Zaburzenia hormonalne – wahania hormonalne, takie jak menopauza u kobiet lub zaburzenia tarczycy, mogą prowadzić do zwiększonego poziomu lęku i zwiększenia ryzyka rozwoju nerwicy lękowej.
7. Stosowanie niektórych leków – niektóre leki, takie jak leki przeciwbólowe, sterydy i leki psychotropowe, mogą prowadzić do zwiększonego poziomu lęku i zwiększenia ryzyka rozwoju nerwicy lękowej.
8. Niezdrowe myślenie – osoby z tendencją do negatywnego myślenia i pesymizmu są bardziej narażone na rozwój nerwicy lękowej.

Nerwica lękowa – objawy

Objawy nerwicy lękowej są różne w zależności od pacjenta i przypadku. Mogą być one nieustępliwe, nawracające, lub mogą nasilać się w nerwowych i stresogennych sytuacjach. Dlatego tak ważne jest ich rozpoznanie i rozróżnienie.

Objawy nerwicy lękowej dzielimy na dwa rodzaje: psychiczne i fizyczne. Najczęstszym objawem psychicznym jest ciągłe poczucie niepokoju, zagrożenia, strachu i wewnętrznego napięcia. Występują również ataki paniki, natrętne myśli, bądź zachowania ruchowe.

Nerwica jest zaburzeniem psychicznym, które może objawiać się na wiele sposobów. Chociaż objawy nerwicy mogą się różnić w zależności od osoby, niektóre z najczęstszych obejmują silny niepokój, lęk, nadmierną troskę, drażliwość, problemy z koncentracją, trudności w zasypianiu, nadmierne pocenie się, napady paniki, a także objawy fizyczne, takie jak bóle głowy, bóle mięśni i stawów, problemy żołądkowe, problemy z oddychaniem, mrowienie lub drętwienie w różnych częściach ciała, zaburzenia serca, a także uczucie ogólnego osłabienia i zmęczenia. Objawy te mogą wpływać na codzienne funkcjonowanie osoby i zwykle utrzymują się przez dłuższy czas, jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie kroki w celu leczenia nerwicy.

W przypadku objawów fizycznych nerwicy można wymienić:

• problemy z widzeniem, słuchem,
• przyspieszone bicie serca,
• pocenie się,
• drżenie,
• suchość w jamie ustnej,
• trudności z oddychaniem,
• lęk przed utratą kontroli, śmiercią,
• zawroty głowy,
• ucisk w klatce piersiowej,
• bóle głowy, brzucha,
• niemożność odprężenia się,
• mrowienie i drętwienie kończyn,
• brak koncentracji,
• stałą drażliwość.

Diagnozowanie nerwicy lękowej

Diagnozowanie nerwicy lękowej wymaga przeprowadzenia szczegółowego wywiadu medycznego oraz badania psychiatrycznego. Lekarz zaczyna od zbadania historii pacjenta, aby poznać przebieg jego dolegliwości i wykluczyć inne choroby, które mogą mieć podobne objawy. Podczas wywiadu lekarz zwraca uwagę na rodzaj i częstość występowania objawów lękowych, czynniki wyzwalające, ich nasilenie oraz wpływ na codzienne funkcjonowanie pacjenta.

Po zakończeniu wywiadu lekarz może zalecić przeprowadzenie dodatkowych badań, takich jak badania laboratoryjne lub neurologiczne, aby wykluczyć inne choroby, które mogą powodować objawy podobne do nerwicy lękowej.

Jeśli inne choroby zostaną wykluczone, lekarz psychiatra może postawić diagnozę nerwicy lękowej, stosując kryteria zgodne z Międzynarodową Klasyfikacją Chorób (ICD-10) lub z Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5). Kryteria te obejmują określony zestaw objawów, które muszą występować przez co najmniej kilka tygodni, aby lekarz mógł postawić diagnozę.

W niektórych przypadkach lekarz może zalecić dodatkowe badania, takie jak badania obrazowe mózgu, aby wykluczyć inne choroby neurologiczne. Jednakże, w większości przypadków, diagnoza nerwicy lękowej jest oparta głównie na wywiadzie i badaniu psychiatrycznym pacjenta.

Jak leczyć nerwicę lękową?

Leczenie nerwicy lękowej może mieć dwa czynniki:

– leczenie farmakologiczne

– odpowiednia psychoterapia

Najczęściej są one ze sobą łączone. Środki farmakologiczne wspierają organizm poprzez zmniejszenie poziomu napięcia i poczucia lęku, a psychoterapia pozwala na uświadomienie sobie źródła dolegliwości i naukę możliwych sposobów radzenia sobie z objawami. U osób ze zdiagnozowaną nerwicą, leczenie powinno rozpocząć się od psychoterapii, a leki powinny zostać wprowadzone dopiero przy braku rezultatów, lub jako wsparcie opieki zdrowotnej. Każda metoda leczenia będzie wyglądać nieco inaczej, z tego powodu należy zasięgnąć opinii i pomocy u specjalisty.

Leczenie farmakologiczne nerwicy lękowej

Leki przeciwlękowe są często stosowane w leczeniu nerwicy lękowej. Zazwyczaj stosowane są benzodiazepiny, takie jak diazepam, lorazepam, alprazolam czy klonazepam. Benzodiazepiny działają szybko i skutecznie zmniejszają uczucie lęku, ale ich stosowanie powinno być krótkotrwałe, ze względu na ryzyko uzależnienia i powstawania tolerancji. Dlatego lekarze często przepisują je na krótki okres i w jak najmniejszych dawkach.

Leki przeciwdepresyjne są również stosowane w leczeniu nerwicy lękowej. Lekarstwa SSRI, czyli selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny, takie jak fluoksetyna, sertralina, paroksetyna i fluwoksamina, działają przede wszystkim na poziomie serotoniny, natomiast SNRI, czyli selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny, takie jak np. wenlafaksyna, wpływają na poziom serotoniny i noradrenaliny. Leki te pomagają zmniejszyć objawy nerwicy lękowej i przeciwdziałają powstawaniu nawrotów.

Niektórzy pacjenci wymagają stosowania leków przeciwpsychotycznych. Stosowanie ich zaleca się, zwłaszcza jeśli pacjent ma objawy psychotyczne, takie jak halucynacje lub urojenia. Leki pomagają zmniejszyć natężenie objawów, ale mogą powodować poważne skutki uboczne i z tego powodu powinny być stosowane pod ścisłą kontrolą lekarską.

Leczenie farmakologiczne nerwicy lękowej powinno być zawsze dostosowane do indywidualnych potrzeb i warunków pacjenta. Lekarz podejmie decyzję o odpowiednim leczeniu na podstawie rodzaju i nasilenia objawów, wieku pacjenta, innych chorób współistniejących i wcześniejszych reakcji na leki. Ważne jest również regularne monitorowanie stanu pacjenta, aby dostosować dawkowanie lub zmienić leki, jeśli zajdzie taka potrzeba.

Psychoterapia

Psychoterapia jest jednym z podstawowych sposobów leczenia nerwicy lękowej. Może być stosowana samodzielnie lub w połączeniu z leczeniem farmakologicznym, w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta.

Psychoterapia w leczeniu nerwicy lękowej skupia się na zmniejszeniu i kontroli objawów lękowych. Psychoterapeuta stara się także przedstawić pacjentowi umiejętności i techniki przydatne do radzenia sobie z trudnymi sytuacjami. Terapia pozwala na identyfikację przyczyn lęku i nauczenie się sposobów na redukcję stresu oraz zapobieganie nawrotom choroby.

Psychoterapia jest skutecznym sposobem leczenia nerwicy lękowej, jednak wymaga czasu i zaangażowania ze strony pacjenta. Współpraca z terapeutą oraz systematyczność w realizacji zaleceń terapeutycznych są kluczowe dla osiągnięcia pozytywnych efektów terapii.

Leczenie nerwicy – skutki uboczne

Tak jak większość rodzajów terapii farmakologicznej, leczenie nerwicy może mieć swoje skutki uboczne. Pierwszym z nich jest uzależnienie od leków. Benzodiazepiny pomagają w leczeniu zaburzeń lękowych, mają działanie uspokajające, nasenne i przeciwdrgawkowe. Leków tych nie można jednak stosować w leczeniu przewlekłym, ponieważ organizm może szybko przyzwyczaić się do niego, zwiększyć tolerancję na działającą substancję i prowadzić do silnego uzależnienia. Ponadto, wśród skutków ubocznych leczenia nerwicy lękowej wyróżnia się senność, nudności, spadek masy ciała. 

Czy można zapobiec nerwicy lękowej?

Znając przyczyny nerwicy lękowej i wpływ genów oraz różnorodnych czynników niezależnych od człowieka, wiemy, że zapobieganie nerwicy nie będzie możliwe w każdym przypadku. Dlatego dobrą metodą kontrolowania choroby może być radzenie sobie z jej objawami i aktywne ich zmniejszanie.

Pierwszym i najważniejszym sposobem jest poszukanie wsparcia u psychologa po traumatycznym zdarzeniu. Oczywiście nie zawsze jest to możliwe, ponieważ niektóre lęki ujawniają się dopiero po czasie. Mimo to, gdy zauważymy u siebie pierwsze niepokojące objawy, warto poszukać pomocy i rozpocząć pracę nad powrotem do zdrowia. Drugą, ważną radą jest prowadzenia zdrowego i aktywnego trybu życia. Istotne są tutaj zarówno zbilansowane, jak i dobre dla organizmu posiłki. Ważna jest także aktywność fizyczna, oraz utrzymywanie relacji z bliskimi, odpoczynek, sen i praktykowanie ćwiczeń radzenia sobie ze stresem. Dla niektórych osób zmagających się z nerwicą lękową sprawdzi się również zorganizowanie sobie czasu i zapisywanie swoich uczuć i emocji, czy odwracanie uwagi przyjemnymi rozpraszaczami np. treningiem. Innym kluczowym sposobem zapobiegania objawom nerwicy jest przygotowanie gotowego planu radzenia sobie z problemami i lękiem. Dla każdego działać będzie coś innego, a dobra technika identyfikowania i kontrolowania sytuacji może się bardzo przydać. 

Jak radzić sobie z nerwicą lękową w codziennym życiu?

Nerwica lękowa to choroba, która może znacznie wpłynąć na codzienne funkcjonowanie. Oto kilka sposobów, jak radzić sobie z nerwicą lękową w codziennym życiu:

• Zwróć uwagę na swoje myśli i uczucia. Monitoruj swoje myśli i emocje i zapisuj je w dzienniku. W ten sposób możesz zidentyfikować te, które prowadzą do lęku i starać się je zmienić.
• Ćwicz relaksację. Techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, joga, czy głębokie oddychanie, mogą pomóc zmniejszyć napięcie i lęk.
• Utrzymuj zdrowy styl życia. Zdrowe jedzenie, regularna aktywność fizyczna i sen mogą wiele zdziałać.
• Unikaj substancji uzależniających. Unikaj używek, takich jak alkohol i nikotyna, które mogą zwiększać objawy lęku.
• Szukaj wsparcia. Pogadaj ze swoimi bliskimi o swoim stanie lub rozważ dołączenie do grupy wsparcia dla osób z nerwicą lękową.
• Znajdź swoje sposoby na radzenie sobie z lękiem. Każda osoba jest inna, więc ważne jest, aby znaleźć swoje własne sposoby na radzenie sobie z lękiem. Możliwe, że pomoże Ci chodzenie na spacery, czy słuchanie muzyki.

Pamiętaj, że nerwica lękowa jest chorobą, która wymaga czasu i wysiłku, aby ją pokonać. Ważne jest, aby uzyskać wsparcie i pomoc od lekarza oraz terapeuty, którzy pomogą Ci w leczeniu choroby.