Zespół cieśni nadgarstka to powszechny problem, który dotyka coraz więcej osób, od pracowników biurowych, przez rolników, po muzyków. Schorzenie objawia się bólem, drętwieniem i osłabieniem dłoni. W poniższym artykule wyjaśnimy, co to jest zespół cieśni nadgarstka i jakie są jego przyczyny. Dowiesz się również, co pomaga na tę dolegliwość, i jak spać przy zespole cieśni nadgarstka, aby zmniejszyć ból. Poruszymy także kwestię odszkodowania z ZUS i pokażemy kilka skutecznych ćwiczeń, które są podstawą zarówno profilaktyki, jak i leczenia.
- Co to jest zespół cieśni nadgarstka
- Zespół cieśni nadgarstka przyczyny i czynniki ryzyka
- Zespół cieśni nadgarstka objawy
- Zespół cieśni nadgarstka test diagnostyczny
- Zespół cieśni nadgarstka choroba zawodowa
- Jak leczyć zespół cieśni nadgarstka?
- Jaka orteza na zespół cieśni nadgarstka?
- Ćwiczenia na zespół cieśni nadgarstka
- Zespół cieśni nadgarstka w ciąży
- Zespół cieśni nadgarstka jak spać?
Co to jest zespół cieśni nadgarstka
Zespół cieśni nadgarstka to schorzenie, które wynika z ucisku nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka. Zazwyczaj rozwija się stopniowo, a jej pierwsze objawy to mrowienie i drętwienie palców, ból i osłabienie siły chwytu ręki. Problem może mieć wiele przyczyn, od pracy przy komputerze lub taśmie produkcyjnej, przez reumatoidalne zapalenie stawów i urazy nadgarstka, po cukrzycę, a nawet ciążę.
Zespół cieśni nadgarstka ICD 10
Zespół cieśni nadgarstka jest klasyfikowany w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 kodem G56.0. Kod ten odnosi się do mononeuropatii nerwu pośrodkowego, czyli stanu wynikającego z ucisku lub uszkodzenia tego nerwu, prowadzącego do charakterystycznych objawów.
Zespół cieśni nadgarstka przyczyny i czynniki ryzyka
Przyczyny zespołu cieśni nadgarstka mogą być bardzo różne, ale zazwyczaj są powiązane z długotrwałym przeciążeniem nadgarstka. Wśród głównych przyczyn zespołu cieśni nadgarstka wymienia się:
- Przeciążenia i urazy nadgarstka – wywołane intensywną pracą fizyczną lub nadmierną aktywnością fizyczną.
- Powtarzalne ruchy nadgarstka – takie jak praca przy komputerze, gra na instrumentach, praca przy taśmie produkcyjnej.
- Zmiany i zwyrodnienia anatomiczne
- Choroby reumatyczne – takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, dna moczanowa, twardzina układowa.
- Choroby przewlekłe, np. cukrzyca, niedoczynność tarczycy.
- Choroby zakaźne, np. cukrzyca.
- Ciąża
Czynniki ryzyka zespołu cieśni nadgarstka
W grupie ryzyka szczególnie narażonej na rozwój zespołu cieśni nadgarstka znajdziemy takie osoby jak:
- pracownicy biurowi,
- pracownicy fizyczni,
- muzycy,
- fryzjerzy,
- chirurdzy,
- osoby otyłe,
- osoby chorujące na cukrzycę,
- osoby z chorobami reumatycznymi,
- kobiety w ciąży i w okresie menopauzy.
Zespół cieśni nadgarstka może być efektem długotrwałego przeciążenia ręki, chorób przewlekłych lub czynników anatomicznych. Wczesna profilaktyka, unikanie powtarzalnych ruchów oraz odpowiednie ćwiczenia mogą zmniejszyć ryzyko jego wystąpienia.
Zespół cieśni nadgarstka objawy
Objawy pojawiają się stopniowo i nasilają się z czasem. Z tego powodu tak ważne jest wczesne rozpoznanie problemu i możliwie najszybsza reakcja. Wśród głównych objawów zespołu cieśni nadgarstka wymienia się takie symptomy jak:
- Drętwienie i mrowienie palców,
- Ból nadgarstka,
- Ból dłoni,
- Ból promieniujący do przedramienia i barku,
- Osłabienie siły chwytu,
- Sztywność dłoni,
- Pogorszenie koordynacji ruchowej, np. trudności w zapinaniu guzików, czy pisaniu długopisem,
- Zmniejszenie masy mięśniowej w okolicy kciuka.
Zespół cieśni nadgarstka test diagnostyczny
Rozpoznanie zespołu cieśni nadgarstka opiera się na dokładnym wywiadzie, badaniu klinicznym oraz specjalistycznych testach diagnostycznych. Aby potwierdzić schorzenie, najczęściej wykonuje się badanie EMG, jednak już podczas wizyty u ortopedy, lekarz może stwierdzić duże prawdopodobieństwo wystąpienia zespołu cieśni nadgarstka. Lekarz w swoim gabinecie może wykonać następujące testy diagnostyczne:
- Test Phalena – Aby go wykonać, pacjent przykłada dłonie do siebie zewnętrzną stroną i zgina je na odwrót, niż do modlitwy. Ręce trzeba trzymać w takiej pozycji przez minutę, a jeśli po tym czasie pojawi się ból, mrowienie i drętwienie, może to oznaczać obecność zespołu cieśni nadgarstka.
- Test Tinela – Aby go wykonać, pacjent kładzie ręce wewnętrzną stroną do dołu, a lekarz opukuje nerw palcem lub specjalnym narzędziem. W przypadku schorzenia pojawia się charakterystyczne uczucie „prądu” lub mrowienia.
- Test Durkana – Polega na uciśnięciu środka nadgarstka po jego wewnętrznej stronie przez 60 sekund. Jeśli pacjent czuje mrowienie lub objawy bólowe, może to oznaczać chorobę.
Testy wykonane u lekarza mogą być bardzo pomocne w zdiagnozowaniu tego problemu, jednak najpowszechniejszą metodą wykorzystywaną do rozpoznania zespołu cieśni nadgarstka jest badanie EMG. Obok EMG lekarz pierwszego kontaktu lub ortopeda może także zlecić wykonanie zdjęć rentgenowskich, aby wykluczyć ewentualne złamania i zmiany zwyrodnieniowe, a także badanie USG, które pozwoli ustalić wielkość nerwu pośrodkowego, czy badanie MRI oceniające ewentualny obrzęk tego nerwu.
Badanie EMG przy zespole cieśni nadgarstka
Elektromiografia, czyli EMG to badanie, które ocena przewodnictwo nerwowe i pozwala jasno określić stopień uszkodzenia nerwu pośrodkowego. Podczas badania lekarz umieszcza elektrody na ciele pacjenta. Przez elektrody przepływają impulsy elektryczne, które stymulują mięśnie, a reakcje zapisywane są przez komputer. Całe badanie trwa około 15-20 minut, a po jego zakończeniu wyniki badań są dostępne natychmiast. Aby je zinterpretować, należy skonsultować się z neurologiem, który postawi diagnozę i omówi kolejne kroki leczenia.
Cena badania EMG w przypadku cieśni nadgarstka zależy od placówki i zakresu badania. W prywatnych klinikach w Polsce koszt tego badania będzie wahać się od około 200 do nawet 500 złotych za badanie jednej kończyny. W przypadku podejrzenia obustronnego schorzenia cena może sięgnąć nawet 700, czy 900 zł. Badanie jest refundowane przez NFZ po uzyskaniu skierowania od specjalisty, jednak czas oczekiwania może wynosić nawet kilka tygodni.
Zespół cieśni nadgarstka choroba zawodowa
Co ciekawe, zespół cieśni nadgarstka jest jednym z najczęściej diagnozowanych schorzeń układu nerwowego, dotyczącego kończyn górnych. Głównym winowajcą i przyczyną takiego stanu jest długotrwałe przeciążenie ręki, często w wyniku pracy. Pracownicy biurowi, muzycy, fryzjerzy, pracownicy taśm produkcyjnych, czy rolnicy są narażeni na ciągłe wykonywanie tych samych ruchów dłońmi i rękami, co przyczynia się do zaostrzenia problemu. Z tego powodu w niektórych przypadkach schorzenie może być uznane za chorobę zawodową, a chory może z tego tytułu uzyskać świadczenia.
Kiedy zespół cieśni nadgarstka uznaje się za chorobę zawodową?
Zespół cieśni nadgarstka można uznać za chorobę zawodową, jeśli zostanie udowodnione, że jest ona wynikiem działania szkodliwych czynników występujących w miejscu pracy lub wynika z wykonywanego w specyficzny sposób zawodu. W przypadku podejrzenia choroby, konieczne jest zgłoszenie tego faktu do odpowiednich służb, takich jak państwowy inspektor sanitarny oraz inspektor pracy, których kompetencje określa miejsce wykonywania pracy. Takiego zgłoszenia może dokonać:
- lekarz prowadzący pacjenta,
- lekarz dentysta, jeśli w trakcie diagnostyki zauważy objawy mogące wskazywać na tę chorobę,
- sam ubezpieczony, który zauważył u siebie objawy sugerujące możliwą chorobę zawodową.
Po zgłoszeniu tego faktu powiatowy inspektor sanitarny wszczyna postępowanie, kierując osobę do odpowiedniej jednostki orzekającej. Tam przeprowadzane są badania w celu potwierdzenia lub wykluczenia diagnozy choroby zawodowej. Wydane orzeczenie może wskazać na obecność zespołu cieśni nadgarstka jako choroby zawodowej lub brak podstaw do jej rozpoznania.
Zespół cieśni nadgarstka odszkodowanie z ZUS
Jeśli schorzenie zostanie uznane za chorobę zawodową, możliwe jest otrzymanie świadczeń. Pierwsze z nich to jednorazowe odszkodowanie z ZUS. Jego wysokość zależy od procentowego uszczerbku na zdrowiu, który jest ustalany na podstawie przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej za poprzedni rok, ogłaszanego przez Główny Urząd Statystyczny. Chory może także ubiegać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy, a także refundację leczenia i rehabilitacji.
Jak leczyć zespół cieśni nadgarstka?
Wczesne rozpoznanie i odpowiednio dobrane leczenie są kluczowe dla uniknięcia trwałych uszkodzeń nerwu przy zespole cieśni nadgarstka. W zależności od stopnia zaawansowania, terapia może obejmować metody zachowawcze, farmakologiczne, fizjoterapię, a w zaawansowanych przypadkach, także zabieg operacyjny.
Zespół cieśni nadgarstka leki bez recepty i przeciwzapalne
W leczeniu zespołu cieśni nadgarstka często wykorzystuje się leki bez recepty, które mają za zadanie łagodzenie stanu zapalnego i uśmierzenie bólu. Leki bez recepty, które zawierają paracetamol lub ibuprom będą dobrym sposobem na dolegliwości bólowe. Należy jednak pamiętać, że wszystkie leki przeciwzapalne należy stosować zgodnie z zaleceniami, nie dłużej niż kilka dni bez konsultacji z lekarzem.
Maść na zespół cieśni nadgarstka – którą wybrać?
Innym rozwiązaniem farmakologicznym stosowanym przy zespole cieśni nadgarstka jest maść. Przynosi ona doraźną ulgę i ma działanie przeciwzapalne. Należy je stosować miejscowo, na nadgarstek i jego okolice, unikając kontaktu z błonami śluzowymi i ranami. Dobrym wyborem jest żel Ketonal, a także Voltaren Max. Przy ostrym bólu dobrze sprawdzą się również preparaty chłodzące, a także maści rozgrzewające.
Zastrzyk na zespół cieśni nadgarstka
Jeśli leczenie farmakologiczne i fizjoterapia nie przynoszą poprawy, lekarz może zaproponować zastrzyk na zespół cieśni nadgarstka. Preparaty zmniejszy stan zapalny, złagodzi obrzęk i zredukuje ból oraz ucisk. Chociaż jest to skuteczna metoda leczenie, nie działa na przyczynę problemu, a jedynie na jego objawy. Z tego powodu czas ulgi od bólu po zastrzyku może być różny, a problem może powrócić.
Kiedy potrzebny jest zabieg?
Jeśli objawy nie ustępują mimo leczenia zachowawczego lub jeśli dochodzi do trwałych zmian neurologicznych, wskazane może być leczenie chirurgiczne. Lekarz wykonuje wtedy zabieg odbarczenia nerwu pośrodkowego, który jest refundowany przez NFZ i ma wysoką skuteczność.
Jaka orteza na zespół cieśni nadgarstka?
Zakup ortezy to jedna z najlepszych decyzji, dla osób szukających odpowiedniej metody leczenia zachowawczego w przypadku zespołu cieśni nadgarstka. Jeśli orteza jest odpowiednio dobrana, odciąża ona nerw pośrodkowy, jednocześnie stabilizując nadgarstek i redukując bolesne objawy. Swoją skuteczność orteza zawdzięcza mechanicznemu działaniu, ponieważ ogranicza ruchomość nadgarstka, dzięki czemu ten nie jest stale przeciążony.
Zaleca się, aby ortezę nosić szczególnie w nocy, kiedy objawy zespołu cieśni nadgarstka nasilają się z powodu niekontrolowanego zginania nadgarstków podczas snu, a także podczas wykonywania czynności obciążających nadgarstek.
Jaka orteza na zespół cieśni nadgarstka będzie najlepsza?
Na polskim rynku znajdziemy różne rodzaje ortez, które pomagają w stabilizacji, ale różnią się materiałem i konstrukcją. Najczęściej specjaliści polecają sztywne ortezy z metalową szyną, które dobrze unieruchamiają nadgarstek. Część osób wybiera jednak modele elastyczne, które idealnie sprawdzą się w ciągu dnia, gdy nadgarstek musi zachować pewną ruchomość.
Wybierając ortezę, należy sprawdzić jej dopasowanie do ręki, a także przetestować różne materiały i konstrukcje. Ważne jest, aby orteza nie była zbyt ciasna, ani zbyt luźna, a także, żeby ortezę można było łatwo uprać.
Czy warto nosić ortezę przez cały dzień? Noszenie ortezy przez cały dzień często nie jest dobrym rozwiązaniem, ponieważ może osłabiać to mięśnie nadgarstka.
Gdzie kupić dobrą ortezę i ile kosztuje?
Ortezę na zespół cieśni nadgarstka kupimy w sklepach ortopedycznych, a także w niektórych aptekach stacjonarnych i internetowych. Ich cena waha się od 40 do nawet 300 złotych.
Ćwiczenia na zespół cieśni nadgarstka
Ćwiczenia na zespół cieśni nadgarstka mogą się okazać idealną metodą leczenia, zwłaszcza jeśli schorzenie jest w początkowej fazie. Regularne i dobrze dobrane ćwiczenia mogą znacząco złagodzić objawy i poprawić ruchomość stawu.
Jednym z ćwiczeń jest rozciąganie zginaczy nadgarstka. Wystarczy wyprostować ramię do przodu z dłonią skierowaną w dół i drugą ręką delikatnie pociągać palce w kierunku ciała. Takie ćwiczenie należy powtarzać 3 razy. Kolejne ćwiczenie ma na celu mobilizację nerwu pośrodkowego. Należy wyprostować dłoń i rękę w bok, a następnie przeprowadzić ruch “wachlarza” palcami. W trakcie ćwiczenia należy delikatnie skręcić nadgarstek oraz głowę w przeciwnym kierunku, co pomaga poprawić ślizg nerwu i zmniejszyć jego ucisk. Kolejne ćwiczenie wykorzystuje miękką piłeczkę, którą należy ściskać w dłoni przez 5 sekund, a następnie rozluźniać dłoń i powtarzać czynność 10 razy.
Zespół cieśni nadgarstka taping
W przypadku zespołu cieśni nadgarstka dobrym rozwiązaniem może być taping, czyli technika oklejania nadgarstka specjalnymi elastycznymi taśmami, które wspomagają efekty fizjoterapii. Lekarz lub fizjoterapeuta zakłada tejpy na nadgarstek w sposób odciążający i rozluźniający mięśnie. Dodatkowo poprawiają one krążenie i zmniejszają obrzęk. W wielu przypadkach taping w połączeniu z ćwiczeniami wystarczają, aby poradzić sobie z zespołem cieśni nadgarstka.
Zespół cieśni nadgarstka w ciąży
Zespół cieśni nadgarstka często pojawia się u kobiet w ciąży, szczególnie w trzecim trymestrze. Dochodzi wtedy do dużych zmian hormonalnych, które wpływają na przepływ płynów w organizmie i gromadzenie się wody. Taka zmiana sytuacji w organizmie ciężarnej prowadzi do obrzęków w obrębie kanału nadgarstka, gdzie przebiega nerw pośrodkowy. Pojawiają się wtedy takie symptomy jak: mrowienie i drętwienie palców, uczuci sztywności dłoni, ból, który promieniuje do przedramienia i osłabienie siły chwytu. Te objawy, mogą się dodatkowo nasilać, jeśli ciężarna ma choroby współistniejące, np. niedoczynność tarczycy, czy cukrzycę ciążową, a także, jeśli wykonuje pracę manualną.
Co ciekawe, objawy ten dolegliwości w ciąży zazwyczaj ustępują po porodzie, ponieważ po uregulowaniu gospodarki hormonalnej i ustąpieniu obrzęków, nerw pośrodkowy przestaje być uciskany. Jeśli jednak symptomy przeszkadzają w codziennym funkcjonowaniu i przeszkadzają ciężarnej, warto zastosować szereg domowych sposobów, które poradzą sobie z problemem.
Jak leczyć tę dolegliwość w ciąży?
Aby wyleczyć tę dolegliwość w ciąży, należy zastosować metody, które będą bezpieczne zarówno dla matki, jak i dla rozwijającego się płodu. Przede wszystkim należy unikać przeciążeń, a w przypadku bólu stosować okłady chłodzące, które zmniejszą obrzęk. Oprócz tego warto wykonywać ćwiczenia rozciągające dłonie i przedramiona, które poprawią krążenie i zmniejszają napięcie.
U kobiet w ciąży nie zaleca się stosowania leków przeciwzapalnych i maści rozgrzewających bez konsultacji z lekarzem. Jeśli ból jest silny, należy skonsultować się z lekarzem, który zleci odpowiednie preparaty, mając na uwadze stan ciężarnej.
Zespół cieśni nadgarstka jak spać?
Osoby zmagające się z objawami zespołu cieśni nadgarstka wiedzą, że noc to często czas, w którym objawy się nasilają przez co regenerujący sen jest utrudniony. Aby więc dobrze się wysypiać i unikać nieprzyjemnych symptomów, warto znać kilka porad, które sprawią, że objawy nocą będą mniej intensywne.
Aby złagodzić objawy nocą, najlepsza pozycja do snu to ta na plecach z rękami ułożonymi wzdłuż tułowia. Wtedy nadgarstki pozostają w naturalnym ułożeniu, a kanał nadgarstka nie ulega zwężeniu i nie dochodzi do pogłębienia objawów tak jak w przypadku ułożenia rąk pod poduszką, głową, czy tułowiem. Zasadniczo zaleca się unikania spania na brzuchu i układania dłoni pod głową lub poduszką, co powoduje dodatkowe napięcie mięśniowe i prowadzi do długotrwałego ucisku na kanał nadgarstka.
Skuteczną pomocą na nawracające nocne objawy jest noszenie ortezy w nocy. Dzięki zapewnionej stabilizacji nadgarstek ułożony jest w naturalnej pozycji, co zapobiega jego zaginaniu i zmniejsza ucisk na nerw. Przy wyborze ortezy warto znaleźć taki produkt, który nie będzie krępował ruchów palców, będzie wykonany z naturalnych materiałów i nie będzie czynnikiem dyskomfortu ani ucisku.
Jeśli sytuacja się nie poprawia, warto skorzystać z konsultacji ze specjalistą, który może wdrożyć dodatkowe leczenie.
